Arctic News - początek zamarzania

Ostatnia dekada września to początek sezonu zamarzania. Niespokojna pogoda, sztormy i powoli wychładzające się wody Oceanu Arktycznego sprawiły, że zasięg arktycznego lodu rósł względnie powoli, zdecydowanie wolniej niż rok temu, ale z tempem typowym dla początku nocy polarnej. Należy zwrócić uwagę, że w tej kwestii istotną rolę odgrywał wiatr, a w mniejszym stopniu potencjał cieplny wód morskich. Nad Ocean Arktyczny nie docierają już ciepłe masy powietrza, a na północy Kanady i Syberii zaczął padać śnieg.

Zasięg i koncentracja arktycznego lodu morskiego. AMSR2 Uni Bremen

Trzecia dekada września to początkowy okres sezonu, kiedy zaczynają zamarzać wody arktycznych mórz. Dlatego też czapa polarna zachowała jeszcze kształt z wolną od lodu "zatoką", ciągnącą się od Morza Łaptiewów. To samo dotyczy Morza Wschodniosyberyjskiego. W jednym i w drugim przypadku, co widać na animacji poniżej - zachodzą zmiany. Przejście Północno-Wschodnie pozostaje otwarte, z kolei Kanał Parry'ego szybko zamarza. Poszerza się obszar lodu na Morzu Beauforta, z tym w ciągu ostatnich pięciu dni tempo przyrostu znacznie zwolniło. Co ciekawe w wyniku działania silnych wiatrów i częściowo także ciepła wód Atlantyku, powoli zmniejsza się powierzchnia i zasięg paku lodowego na Morzu Barentsa. Granica lodu na tym akwenie minimalnie się cofnęła, a koncentracja znacznie spadła.

 

Zmiany zasięgu arktycznego lodu morskiego między 20 a 30 września 2014 roku. Kliknij, aby powiększyć.

Zasięg lodu w Arktyce w 2014 roku na tle ostatnich lat i wyszczególnienie na okres wrzesień - połowa listopada (kliknij, aby powiększyć). IARC-JAXA

Początek sezonu zamarzania jest typowy dla miesiąca września. Początkowo lód przyrastał powoli, ale w ostatnich dwóch dniach miesiąca widzimy wyraźne przyspieszenie. Zasięg lodu według danych JAXA jest obecnie piątym najmniejszym w historii pomiarów. Oto zestawienie dla 30 września z ostatnich lat:

2005 - 5,65 mln km²
2006 - 5,86 mln km²
2007 - 4,43 mln km²
2008 - 5,09 mln km²
2009 - 5,48 mln km²
2010 - 5,39 mln km²
2011 - 4,85 mln km²
2012 - 3,80 mln km²
2013 - 5,51 mln km²
2014 - 5,33 mln km²

Odchylenia temperatury powietrza od normy w Arktyce. Climate Reanalyzer

Powierzchniowe wody Oceanu Arktycznego wychładzają się, ale odchylenie temperatur jest wciąż wysokie, co ma wpływ na tempo przyrostu lodu. Szczególnie jeśli spojrzymy na zmiany grubości czapy polarnej. Wzdłuż rosyjskiego wybrzeża woda ma 3 do 4^oC, w pobliżu granicy z lodu około 0^oC. Zimniejsze są wody Morza Beauforta, gdzie wzdłuż wybrzeża temperatura sięga 1^oC, maksymalnie 2^oC. Na uwagę zasługuje odchylenie temperatury powietrza. Anomalie ostatnio się nasiliły. Całościowo Arktyka jest o ponad 1^oC cieplejsza niż wynosi średnia 1979-2000. Lokalnie jest nawet jest 7-9^oC cieplej. Są to duże wartości, a co za tym idzie, różnica między tropikami a regionem polarnym jest mniejsza. Taki stan rzeczy nasila anomalia pogodowe wokół Arktyki, m.in. przedłużającą się suszę w Kalifornii.

Zmiany grubości arktycznego lodu morskiego między 20 a 30 września 2014 r. HYCOM

Głównie wiatr z powodu obecności sztormów, ale i temperatura wód miała ostatnio wpływ na roztopy w Arktyce. Są miejsca, gdzie lód jeszcze się topi. Animacja pokazuje zmianę między 20 a 30 września, gdzie możemy zobaczyć, że nastąpił dość wyraźny jak na ten okres spadek grubości lodu. Miąższość lodu spadła w rejonie bieguna północnego i na obszarze między biegunem, Svalbardem, a płw. Tajmyr.

Przejście Północno-Zachodnie w górnej części zdjęcia i Morze Baffina-Labradorskie w dolnej, 30 września 2014 roku. Zdjęcia Terra, NASA

Cieśnina Barrow'a (Przejście Północno-Zachodnie), 30 września 2014. NASA

Pierwsze dni astronomicznej jesieni w Arktyce zaczęły się zwyczajnie, ale sytuacja w Arktyce poprawiła się nieznacznie. Powierzchnia czapy polarnej jest prawie 1,2 mln km² mniejsza niż średnia z okresu 1979-2008. Anomalie temperatur z roku na rok są coraz większe. Temperatura w Arktyce obniża się bardzo powoli, gdyż zbyt duża powierzchnia wód arktycznych uległa nagrzaniu.

Sezon topnienia w tym roku był dość łaskawy, teraz czas na zimę. Warunki zimowe także mają wpływ na stan arktycznego lodu i przyszły sezon roztopów. Wkrótce przekonamy się, czy zima okażę równie łaskawa co lato.

Zobacz także:

• Arctic News - koniec roztopów, niedziela, 21 września 2014 Sezon tegorocznych roztopów w Arktyce definitywnie dobiegł końca. Według danych NSIDC zakończył się on 16 września, wg JAXA 17 września. Warunki pogodowe w ostatnim tygodniu już nie sprzyjały topnieniu lodu. Podstawowym czynnikiem decydującym o zachowaniu pokrywy lodowej był wiatr i temperatura wód Oceanu Arktycznego.

Zima na Syberii

Podobnie jak rok temu, Syberię wcześniej niż zwykle nawiedziła zima. Od połowy września obszar rosyjskiego Dalekiego Wschodu objęty jest ujemnymi temperaturami, nierzadko spadającymi do -15^oC. Zimno i nawet śnieżnie zrobiło się w leżącym na południu Syberii Irkucku. Śnieg spadł tam dwa tygodnie wcześniej niż zwykle co zaskoczyło pracujących jeszcze na polach rolników. Nocami temperatury spadały tam nawet do -10^oC. 

Średnia temperatura powietrza 28 września 2014 roku. Climate Reanalyzer

W zachodniej części Rosji temperatury są zupełnie inne, gdzie w republice Komi padł rekord ciepła. W Ukhta 25 września temperatura wzrosła do 17,9^oC, bijąc w ten sposób rekord z 1983 roku. Anomalie temperatur są bardzo wysokie. Kiedy na Syberii panują mrozy, to w Arktyce, temperatury są wyższe niż być powinny. Miejscami nawet o 9-10^oC. Wolne od lodu obszary wód Oceanu Arktycznego oddają ciepło do atmosfery generując w ten sposób wysokie temperatury. Do tego dochodzi fakt mieszania się wód, ostatnio w Arktyce pogoda jest sztormowa. 


Czapa polarna według danych JAXA 27 września miała zasięg wynoszący 5,22 mln km², o niecałe 50 tys. km² mniej niż rok temu. Według NSIDC zasięg lodu od 13 września pozostaje mniejszy niż ubiegłoroczny. 27 września różnica ta wyniosła 136 tys. km².  Według jednych i drugich danych zasięg arktycznego lodu morskiej jest szóstym najmniejszym w historii pomiarów.

W związku z nocą polarna i okresem zamrażania raporty Arctic News będą pojawiać się co 10 dni. 



Zobacz także:

• Śnieg zajmuje północ, środa, 25 września 2013 Zima rozprzestrzenia się na kolejne obszary arktycznej Syberii i Alaski. Mapa Wetterpool pokazuje zasięg śniegu na półkuli północnej...

Pożarów w Kalifornii, ciąg dalszy

Susze i pożary w Kalifornii zdają się nie mieć końca. Pożar lasów w Górach Skalistych wybuchł w połowie września. Zdjęcie satelitarne przedstawia wielkie, widoczne z orbity okołoziemskiej pióropusze dymu. To nie pierwszy i nie ostatni tak potężny pożar, który jest skutkiem przedłużającej się suszy w Kalifornii. Według ostatnich informacji spłonęło 33 tysiące hektarów lasów, ale na chwilę obecną należy przyjąć już wartość rzędu 35-40 tys. hektarów.

Pożary lasów we wschodniej części Kalifornii, widoczny po lewej pochmurny niż przeniesie krótkotrwałe opady.

Ostatnia nadzieja dla wysuszonej Kalifornii? Dość silny ośrodek niżowy, który przynajmniej w jej północnej części powinien przynieść duże opady deszczu. 

 Prognozowane warunki pogodowe w Arktyce i wokół niej. Wetterzentrale

Niestety, niż baryczny gdy tylko wejdzie nad ląd, szybko osłabnie. Prognozy nie zakładają, by nad zachodnie wybrzeże, szczególnie nad Kalifornię miał dotrzeć kolejny silny niż. Jeden ośrodek niżowy, choć pożary ugasi, to przedłużającej się suszy nie zażegna, a ta objęła już praktycznie całą Kalifornię.

Przyczyna zaistniałej sytuacji to ocieplający się klimat, na całej planecie, jak i w Arktyce. Czapa polarna w Arktyce przyrasta, ale jest mniejsza o ponad milion kilometrów kwadratowych niż kilkanaście lat temu. Mapa obok, (kliknij, aby powiększyć) pokazuje wielkość czapy polarnej 23 września tego roku w zestawieniu ze średnią dla tego dnia z lat 80-tych XX wieku. Tak duża zmiana powoduje pochłanianie ciepła przez wody Oceanu Arktycznego. Z tego powodu zmniejsza się różnica temperatur między biegunem północnym a równikiem. Rezultatem jest blokada prądu strumieniowego. Na cały ten spektakl nakłada się ogólny wzrost temperatur na Ziemi, co potęguje susze i pożary, nie tylko w Kalifornii, ale w wielu innych miejscach na Ziemi.  


Zobacz także:

• Ognisty rok w Kanadzie, czwartek, 28 sierpnia 2014 
• Ocieplenie klimatu w Arktyce i na Ziemi prowadzi do tego..., wtorek, 21 stycznia 2014  Aby przekonać się, że zmiany jakie zachodzą w Arktyce i ogólnie ocieplenie klimatu na Ziemi mają wpływ na Amerykę Północną czy Europę, wystarczy podać przykład Kalifornii. Kalifornia doświadcza najgorszej od ponad 100 lat suszy. Ten leżący na południowo-zachodnim krańcu Stanów Zjednoczonych stan cechuje się suchym, półpustynnym klimatem, wielokrotnie też doświadczał susz. Jednak obecna, przeciągająca się od wielu lat susza jest wyjątkowa. W piątek 17 stycznia gubernator Kalifornii Jerry Brown ogłosił stan klęski suszy, wnosząc o zredukowanie przez mieszkańców stanu zużycia wody o 20%...

 

Arctic News - koniec roztopów

Sezon tegorocznych roztopów w Arktyce definitywnie dobiegł końca. Według danych NSIDC zakończył się on 16 września, wg JAXA 17 września. Warunki pogodowe w ostatnim tygodniu już nie sprzyjały topnieniu lodu. Podstawowym czynnikiem decydującym o zachowaniu pokrywy lodowej był wiatr i temperatura wód Oceanu Arktycznego. Są miejsca, gdzie czapa polarna się jeszcze topi, ale słowo "topnieje", jest już raczej nadużyciem, gdyż energia słoneczna nie odgrywa teraz żadnej roli. Z kolei powierzchnia oceanu sukcesywnie się wychładza. Częściowo proces topnienia odbywa się właśnie przy pomocy energii termicznej wody, ale jej rola z każdym dniem spada. Ostatecznie we wszystkich miejscach lód będzie konsekwentnie przyrastać.

Zasięg i koncentracja arktycznego lodu morskiego. AMSR2 Uni Bremen

Na mapie widzimy, że koncentracja lodu morskiego wrosła do 100% na znacznym obszarze. Średnia koncentracja lodu morskiego wynosi 73-74%. Na animacji możemy zobaczyć, że są miejsca przyrostu lodu, szczególnie na Morzu Beauforta. Zamarzać także zaczęły cieśniny Przejścia Północno-Zachodniego, podczas gdy rosyjski szlak morski jest otwarty. Są także miejsca, gdzie jak wyżej wspomniano lód cofa się. M.in dzieje się tak na Morzu Barentsa, gdzie pod wpływem silnego wiatru granica lodu cofnęła się nieznacznie, a sam lód pokruszył się.

Zmiany zasięgu arktycznego lodu morskiego między 13 a 20 września 2014 roku. Kliknij, aby powiększyć.

Zasięg lodu w Arktyce w 2014 roku na tle ostatnich lat i wyszczególnienie na okres sierpień - połowa października (kliknij, aby powiększyć). IARC-JAXA

Są w tym roku rozbieżne dane co do wielkości czapy polarnej. Przedstawiane tu regularnie dane JAXA pokazują, że w tym roku nie ma spadku, co zanotowało NSIDC. Wg JAXA zasięg arktycznego lodu jest siódmym najmniejszym, a nie jak w przypadku NSIDC - szóstym. Różnica co do wrześniowego minimum wyniosła 75 tys km². Na 20 września różnica ta zmniejszyła się do 50 tys. km². To niewiele, w jednym i w drugim przypadku. Zasięg lodu jest minimalnie większy. Biorąc pod uwagę dane NSIDC można przyjąć, że czapa polarna jest taka sama jak rok temu. Więc tylko pod względem objętości został zanotowany dość spektakularny przyrost.

Odchylenia temperatury powierzchni wód w Arktyce 21 września 2014 roku. DMI

Temperatura powierzchniowa wód spada, ale są miejsca głównie na Morzu Łaptiewów, gdzie woda utrzymuje swoją temperaturę. To wskazuje, że lód miejscami jeszcze może topnieć, ale proces ten będzie raczej marginalny i nie wpłynie na ogólny bilans. Czapa polarna będzie przyrastać do mniej więcej połowy marca.

Zmiany grubości lodu 13-20 września 2014 roku. HYCOM

Zmiany w grubości lodu są dosyć dynamiczne, najprawdopodobniej ze względu na niespokojną ostatnio pogodę. Z jednej strony widzimy rozrost lodu w sektorze "kanadyjskim", z drugiej zaś spadek grubości między Svalbardem a płw. Tajmyr. I w jednym i w drugim przypadku rolę odgrywa silny wiatr. Ale dodać też trzeba w fakt, że wpływ na topnienie ma penetracja ciepłej wody pod lodem, nawet setki kilometrów w głębi Arktyki. Przyglądając się dokładnie możemy dostrzec zmiany w pobliżu bieguna północnego.  

 Zamarzające wody Przejścia Północno-Zachodniego 21 września 2014 roku. Zdjęcie NASA

Wolne od lodu wody Cieśniny Wilkickiego.

2014 rok podobnie jak 2009 jest okresem stagnacji trendu spadkowego. W latach 2008-2009 po wielkich roztopach 2007 doszło do regeneracji czapy polarnej. Potem nastąpiły trzy lata spadku, ukoronowane rekordowym topnieniem 2012. Czy tym razem okres 2015-2017 będzie odzwierciedleniem poprzedniego okresu spadkowego? Przekonamy się, ale jest prawdą, że Arktyką w planetarnym klimacie przekroczyła punkt krytyczny. Przy tych temperaturach i przy tak dużej ilości dwutlenku węgla w atmosferze, następny rekord jest kwestią czasu.

Zobacz także:

• Arctic News - jeszcze nie koniec, niedziela, 14 września 2014
• Arctic News - ostatnie, ciężkie dni, niedziela, 7 września 2014 Chłodne lato nad Oceanem Arktycznym sprawiło, że obecne rozmiary czapy polarnej w Arktyce są praktycznie takie same, jak rok temu. Wyjątkiem jest objętość lodu, która jest zdecydowanie większa niż w 2013 roku. Ostatnio warunki pogodowe pozwoliły na utrzymanie tempa spadku zasięgu lodu. Silne wiatry i wciąż jeszcze ciepła woda, nieznacznie zmniejszyły różnicę w zasięgu czapy polarnej względem poprzedniego roku...