Arctic News - złe przebudzenie

Sezon zamarzania zakończył się pod koniec marca, a rozpoczął się sezon topnienia czapy polarnej, który zachodzi dość agresywnie. To samo dotyczy powierzchni lodu, mierzonej przez "Cryosphere". Zachowanie zmian zasięgu/powierzchni przypomina te z 2012 roku. W centrum Arktyki jest jeszcze mroźno, ale obszary na Syberii i zachodniej Kanady, oraz na Alasce szybko ogarnia ciepło, które dociera między innymi nad Morze Karskie.

Zasięg i koncentracja arktycznego lodu morskiego. AMSR2 Uni Bremen

Wciąż najmniej lodu jest po stronie Oceanu Atlantyckiego, gdzie "coraz słabszy Prąd Zatokowy i epoka lodowcowa" redukują czapę polarną na Morzu Barentsa i Karskim. Oczywiście Golfsztrom nie znika, a przynajmniej nie całkowicie i nie od razu. Chłodne wody między Szkocją a Grenlandią tylko wzmagają napływ ciepła do Europy i dalej do Arktyki, poprzez coraz do bardziej agresywne cyklony. Z kolei zapowiadana przez rosyjskich naukowców i co niektórych z Polski epoka lodowcowa nadejdzie, ale dopiero za 50-100 tysięcy lat, a i tak to nie jest do końca pewne. Bo jeśli ludzkość będzie kontynuować trend zwany jako biznes jak zwykle (i tak kryzys finansowy powodowany przez granice wzrostu zatrzyma ten trend prędzej czy później), to raczej zlodowacenia nie będzie, a przynajmniej nie w ciągu najbliższych setek tysięcy lat. Może się okazać, że ostatnia "bajkowa zima" miała miejsce w sezonie 2010/11 i to już koniec. Ale problem braku zimy, to najmniejsze zło w obliczu nagłej zmiany klimatu.

Zobacz mapę koncentracji arktycznego lodu morskiego w kolorowej wersji.

 Zmiany zasięgu arktycznego lodu morskiego między 20 a 31 marca 2016. Kliknij, aby powiększyć.

W ostatniej dekadzie marca wiatry zwiększyły zasięg lodu na Morzu Beringa, przeciwnie niż w 2012 roku. Powierzchnia lodu z kolei na tym akwenie choć wzrosła, to na przestrzeni ostatnich dwóch miesięcy praktycznie się nie zmieniła. Lód na Morzu Barentsa początkowo przyrastał, gdyż dipol arktyczny wraz z zimnymi masami powietrza wyprowadzał lód nie tylko przez Cieśninę Frama, ale też na Morze Barentsa. W ostatnich dniach marca lód ponownie się wycofał. Na akwenach leżących wokół Basenu Arktycznego zasięg lodu nie zmniejsza się, ale powstają tam rozległe szczeliny i tworzy się kra lodowa, co sygnalizuje początek topnienia.

 Zasięg arktycznego lodu morskiego w 2016 roku na tle 2012 roku i wyszczególnienie na tle ostatnich lat. NSIDC

Opóźniające się roztopy nie są przejawem zatrzymania globalnego ocieplenia, skoro przez dwa pierwsze miesiące zasięg i powierzchnia lodu były rekordowo małe. Sytuacja niewiele się zmieniła w marcu, a na koniec miesiąca sezon topnienia gwałtownie ruszył. 31 marca zasięg lodu morskiego wyniósł 14,28 mln km² - drugi ex aequo z 2007 rokiem najmniejszy w historii pomiarów. W ciągu sześciu dni czapa polarna skurczyła się o 0,24 mln km². Powierzchnia lód rosła prawie do końca marca, po czym gwałtownie spadła i być może tempo spadku, choć ulegnie zmniejszeniu, to rekordowa wartość się utrzyma. 

Anomalie temperatur na Ziemi 1 kwietnia 2016 roku. Climate Reanalyzer

I po raz kolejny pojawia się pytanie: Czy powinno nas to interesować? Przecież w Arktyce nie mieszkamy, nie interesuje nas los misiów polarnych, bo hodujemy świnie, które karmimy paszą. Tylko co się stanie, jeśli w wyniku spadku różnicy temperatur miedzy tropikami, a strefą polarną zatrzyma się cyrkulacja atmosferyczna? Jeśli postępująca nagła zmiana klimatu skróci latem 2016 czapę polarną do 2 mln km² (co jest możliwe, choć niepewne) dojdzie do nasilenia negatywnych zdarzeń w pogodzie, wzorcach przebiegu pogody i klimacie. Sytuacja może wyglądać przykładowo tak, że latem fala upałów zamiast opuścić nasz kraj po tygodniu, pozostanie z nami przez dwa miesiące, bo prąd strumieniowy się zatrzyma. Im mniejsza różnica temperatur i cieplejsza Arktyka, tym większe ekstrema i blokady cyrkulacji. Wynikiem "wakacyjnej pogody" będzie spadek plonów, powiedzmy o 50%. Co się stanie z cenami żywności, możemy się tylko domyślać. Oczywiście w Polsce nie musi się nic takiego stać. Możemy powiedzieć: Co nas to obchodzi, co się dzieje w Afryce, czy w zachodniej części Azji? Jeśli nic, to możemy z otwartymi ramionami przyjąć 2 mln uchodźców klimatycznych. Nic strasznego. UE może przyjąć 20 mln uchodźców w 5 lat, to też nie będzie nić strasznego... nie będziemy musieli przejmować się kwestią emerytur.  

Odchylenia temperatur powierzchni wód na półkuli północnej i w Arktyce Dane Climate Reanalyzer i NOAA

Wszystkie dane są zgodne co do tego, że temperatury północnych krańców Atlantyku są wysokie i wysokie są temperatury arktycznych mórz, gdzie nie ma lodu. Także woda pod lodem jest cieplejsza niż wynosi średnia z okresu bazowego. Ciepła woda nie pozwala, by lód przyrastał w dostatecznym tempie, na powierzchni coraz bardziej sprzyjające są warunki do powstawiania szczelin i utracie integralności paku lodowego.

Odchylenie temperatur od średniej 1981-2010 w ostatniej dekadzie marca 2016. W centralnej części Arktyki było nawet 6^oC cieplej. NOAA/NCAR Reanalysis

Sytuacja co do temperatur i tym samym tego, jakie one są, się nie zmieniła. W Arktyce wciąż jest cieplej niż być powinno. Oczywiście dla laika różnica -35^oC a -30^oC nie robi różnicy. Ale jeśli weźmiemy granicę między -1^oC a +1^oC na obrzeżach czapy polarnej, to różnica jest ogromna - to kwestia topnienia lodu, znacznie szybszego niż kiedyś.

 Zmiany grubości lodu morskiego w Arktyce w drugiej połowie marca 2016 roku. Naval Research Laboratory HYCOM

Recz jasna lód jeszcze przyrasta, maksimum ilości przypada w kwietniu, zwykle w połowie miesiąca. Animacja Naval Research Laboratory, HYCOM pokazuje zmiany grubości lodu. Jeśli w osobnym oknie powiększymy mapę, to zobaczymy duże zmiany w lodzie od strony Atlantyku. Dipol przemieszcza lód i nie pozwala, by ten przyrastał między biegunem północnym a zachodnią Rosją tak jak to się dzieje po stronie pacyficznej, choć i tam masy lodu przemieszczają się. Dipol już zanikł, ale to nie znaczy, że to koniec utraty ilości lodu w niektórych obszarach. Ciepło coraz bardziej zbliża się do Oceanu Arktycznego.  Ciepło już dotarło nad Morze Karskie, a niebawem dobrze na Morze Beauforta. Na Alasce i w zachodniej Kanadzie temperatury już przekraczają zero stopni, a śnieg szybko topnieje. Zmiany zachodzą z miesięcznym wyprzedzeniem. 

Lód wokół Wyspy Wrangla 31 marca 2016 roku. NASA Worldview, Terra-Modis

Pokrywa lodowa na Morzu Karskim 31 marca 2016 roku. NASA Worldview

 W zachodniej Kanadzie śnieg topnieje szybko. NASA Worldview

Zdjęcia satelitarne najwierniej przedstawiają realizm sytuacji. Szybkie stopienie śniegu, a potem lodu na obrzeżach, wzmocni dalsze topnienie w głębi Arktyki. 

Nie wiadomo jak zakończy się sezon roztopów w 2016 roku. Możemy mieć nadzieję, że naukowcy jednak przesadzają i nic się nie stanie. Lód stopi się do 5 mln km² i będzie w miarę dobrze. W Arktyce latem będzie pochmurno, będą panować zgniłe wyże, lub spłycone niże. Ale to może być pobożne życzenie. Rzeczywistość może okazać się zupełnie inna.

Zobacz także:

• Arctic News - marcowe przeciąganie liny, poniedziałek, 21 marca 2016
  Trudno jest stwierdzić jednoznacznie, czy sezon topnienia lodu morskiego w Arktyce się już rozpoczął. Dane Narodowego Centrum Lodu i Śniegu pokazują, że wciąż jest to raczej tzw. plateau, a zmiany zasięgu przypominają te z 2012 roku. W 2012 roku, w marcu pierw była jedna zwyżka - maksimum na początku marca, a następnie druga zwyżka 17-20 marca. Po czym sezon topnienia na dobre się rozpoczął. W tym roku jest, najwyraźniej podobnie. Z tą tylko różnicą, że zasięg lodu jest znacznie mniejszy niż w 2012 roku, przy wyższych niż wtedy temperaturach na Ziemi. Czy to bardzo zły znak dla czapy polarnej półkuli północnej? Dramatyzm podkręca dodatkowo dipol arktyczny, który od połowy marca jest stałym gościem w Arktyce. Niskie ciśnienie po rosyjskiej stronie wywiera dość duży nacisk na pokrywę lodową.